ป่าจำปีสิรินธรเป็นป่าที่อยู่กับเมืองโบราณซับจำปาซึ่งเป็นเมืองโบราณประมาณยุคทวารวดีโดยป่าจำปีสิรินธรเป็นจำปีสายพันธุ์ใหม่ของโลกที่พบเฉพาะในพื้นที่นี้เท่านั้น สมัยโบราณชาวบ้านเข้าใจว่าต้นจำปีสิรินธรที่ขึ้นอยู่ใกล้บริเวณเมืองเก่านั้น คือต้นจำปา และบริเวณรอบ ๆ นั้นก็เป็นแหล่งน้ำซับที่มีต้นสายมาจากป่าดงพญาเย็นทำให้มีน้ำจากใต้ดินไหลออกมาตลอดปี ชาวบ้านจึงเรียกบริเวณนี้ว่า “ซับจำปา” ภายหลังทั้งหน่วยงานภาครัฐและประชาชนในพื้นที่จึงช่วยกันจัดตั้งเป็น “ศูนย์ข้อมูลเมืองโบราณซับจำปาและป่าจำปีสิรินธร” ขึ้นที่โรงเรียนท่าหลวงวิทยาคม ภายในอาคารจัดแสดงโบราณวัตถุต่าง ๆ เช่น รูปสลักพระพุทธเจ้าบนแผ่นหินจำลอง พระพุทธรูปศิลปะทวารวดี อิฐ เสาหิน ภาพถ่ายทางอากาศของเมืองโบราณซับจำปา รวมทั้งภาพถ่ายเศียรพระพุทธรูปหินทรายสลัก ปัจจุบันนำไปจัดแสดงไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์ นอกจากนี้ โบราณวัตถุที่พบมากที่สุดคือ เศษภาชนะเครื่องปั้นดินเผารูปทรงต่าง ๆ มากมาย ซึ่งสามารถเยี่ยมชมได้ภายในที่จัดแสดง รวมไปถึงตู้จัดแสดงลูกปัดที่ทำจากเปลือกหอย ลูกปัดสี กำไลสำริด เครื่องมือเหล็กเช่น หอก ขวานรูปนกและรูปทรงต่าง ๆ มีการนำขวานหินขัดมาจำลองใส่ด้ามให้เหมือนการใช้งานในสมัยโบราณ ส่วนต่อมาจัดแสดงเกี่ยวกับต้นจำปีสิรินธร สมัยก่อนชาวบ้านเรียกตาม ๆ กันว่าต้นจำปาจนเป็นที่มาของชื่อชุมชนซับจำปา แต่เมื่อ ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น ผอ.โครงการอนุรักษ์และพัฒนาพันธุกรรมพืชในวงศ์ไม้จำปาได้นำตัวอย่างไปวิเคราะห์ทำให้ทราบว่าเป็นต้นจำปีสายพันธุ์ใหม่ของโลกพบที่นี่แห่งเดียวเท่านั้น จึงขอพระราชทานนามตั้งชื่อใหม่ว่า “จำปีสิรินธร” ภายในในพิพิธภัณฑ์ได้นำดอกมาดองไว้ในโหลเพื่อให้ผู้เข้าชมได้เห็นใกล้ ๆ นอกจากนี้ยังนำเนื้อไม้ของต้นจำปีที่ล้มแล้วมาให้สัมผัสและศึกษากันอย่างใกล้ชิดอีกด้วย สอบถามข้มูลเพิ่มเติมที่ อบต.ซับจำปา โทร. 0 3646 2254
