จากบันทึกของชาวฝรั่งเศสได้กล่าวถึงทำเลที่ตั้งพระที่นั่งไกรสรสีหราชไว้ว่า “เป็นที่เหมาะสมสำหรับมองท้องฟ้าได้ทุกด้านและมีพื้นที่กว้างมากพอสำหรับการติดตั้งเครื่องมือ” โดยบุคคลที่กล่าวประโยคนี้คือหนึ่งใน คณะฑูตชุดแรกที่พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งประเทศฝรั่งเศสส่งมาเจริญสัมพันธไมตรีพร้อมบาทหลวงเจซูอิตกับสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เมื่อปี 2228 จากนั้นจึงมีรับสั่งให้สร้างพระที่นั่งไกรสรศรีหราชขึ้น เพื่อใช้เป็นสถานที่ประทับพักร้อน และใช้สำรวจจันทรุปราคา หลักฐานทางประวัติศาสตร์ครั้งนี้ยังเป็นบอกให้รู้ว่าการศึกษาวิชาดาราศาสตร์สมัยใหม่เกิดขึ้นครั้งแรกในประเทศไทย ณ พระที่นั่งเย็นเมืองลพบุรี โดยโครงสร้างพระที่นั่งไกรสรสีหราชเป็นอาคารทรงไทยชั้นเดียว แบ่งเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนหน้าเป็นห้องโถงมีมุขเด็จ ส่วนกลางเป็นที่ประทับส่วนพระองค์และส่วนหลังซึ่งเป็นที่พักฝ่ายใน ผังอาคารเป็นทรงจัตุรมุข ตรงมุขหน้ามีมุขเด็จยื่นออกมาและมีสีหบัญชรกลางมุขเด็จก่อด้วยอิฐสอปูน ประตูหน้าต่างทรงสี่เหลี่ยมสอบเข้าหากัน ซุ้มหน้าต่างและซุ้มประตูทำเป็นซุ้มเรือนแก้ว ทำด้วยปูนปั้นบริเวณพระตำหนักกั้นด้วยฉนวนหรือเขื่อนเพชร ทั้งด้านทิศตะวันออกและทิศตะวันตก นอกเขื่อนเพชรทางด้านทิศเหนือและทิศใต้ของพระที่นั่งส่วนแรก แต่ปัจจุบันหลงเหลือเพียงกำแพง และผนังแต่ความขลังของสถานที่ยังคงมิเสื่อมคลาย รู้ก่อนเที่ยว สำหรับการเที่ยวโบราณสถานบ้านวิชาเยนทร์ โบราณสถานปรางค์สามยอด และโบราณสถานวัดพระศรีมหาธาตุ สามารถซื้อบัตรรวมเพื่อเข้าชมโบราณสถานทั้ง 3 แห่ง ได้ในราคาคนไทย 30 บาท ชาวต่างประเทศ 150 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0-3641-3779, 0-3641-2510
